Weszliśmy w nowy okres charakteryzujący się zmia­nami w różnych dziedzinach życia. Wymaga on od nas znacznie większego wykształcenia ogólnego i zawodo­wego oraz umiejętności współżycia z ludźmi. Panuje dość powszechna opinia, że nie jesteśmy przygotowani do życia w nowych warunkach, nie znamy form regu­lujących wzajemne stosunki międzyludzkie, bądź też nie przywiązujemy do nich większej wagi. Ba, [...]

Stosunki międzyludzkie determinują również wzory postępowania wytworzone przez określone grupy i śro­dowiska. Narzucają one swym członkom sposoby za­chowania się w czasie wykonywania obowiązków służ­bowych, kontaktów towarzyskich, wypoczynku, pod­różowania itp. Określone wzory powstają w wyniku pełnienia przez każdego członka grupy jakiejś roli społecznej. ?W poszczególnych zbiorowościach istnieje tedy ? pisał S. Ossowski ? wzór urzędnika i [...]

Przedsiębiorstwa przemysłowe, urzędy państwowe, instytucje naukowe różnią się między sobą charakte­rem i zadaniami. Placówki dyplomatyczne na przy­kład zajmują się polityką zagraniczną, fabryki narzę­dzi rolniczych ? produkcją kombajnów, pługów, siewników. Między tymi zakładami występują zasadnicze różnice, co niewątpliwie nie pozostaje bez wpływu na rolę reguł obyczajowych obowiązujących pracowników. W poszczególnych zakładach pracy występują też roz­maite działy [...]

Uprzejmość ułatwia ułożenie stosunków między ludźmi i często decyduje o tym, czy chętnie nas widzą inni i czy dobrze się z nami czują. Synonimem uprzej­mości jest grzeczność, delikatność; przeciwieństwem zaś ? szorstkość, ostrość, surowość, brutalność, wy­rażające przede wszystkim brak szacunku dla innego człowieka. Jeśli czegoś pragniemy, to zwracamy się z prośbą, a robimy to dziennie [...]

Znajomość i przestrzeganie reguł obyczajowych, jed­nających sympatię i szacunek, obowiązuje każdego kulturalnego człowieka. Wbrew przekonaniu niektó­rych nie krępują one postępowania. Z czasem ?wcho­dzą w krew”, nadają pewności siebie, powodują wyzby­cie się kompleksów niższości, umożliwiają utrzymanie kontaktów na zasadzie równości. Naruszanie zaś reguł obyczajowych utrudnia współżycie, prowadzi do niepo­rozumień, zadrażnień. Usiłowanie na przykład zdoby­cia uprzywilejowanej pozycji [...]

Reguły obyczajowe, oparte na tradycji, są bogate i różnorodne. W jednych krajach żałobę symbolizuje kolor czarny, w innych biały, a jeszcze w innych szary czy czerwony. Jedne narody jedzą zupę, a inne zamiast zupy piją mleko. Kawę pije się na ogół z cu­krem, ale Lapończycy używają soli. W wielu krajach, w tym również w Polsce, [...]

Normy moralne są wytworem społecznym, określa­ją wzajemne obowiązki, regulują współżycie ludzi w danej epoce i w danym społeczeństwie. U podstaw ich leży ocena moralna: dobry ? zły. Zajmowanie posta­wy dwulicowej, obgadywanie, lekceważenie obowiąz­ków służbowych, uchylanie się od odpowiedzialności, fałszowanie statystyk, plotkarstwo gnieżdżące się w zakamarkach licznych urzędów, cytowanie w dysku­sji pół zdania i przemilczanie jego [...]

Współżycie i współdziałanie ludzi albo tylko chwi­lowe kontakty uwarunkowane są normami prawnymi, moralnymi i regułami obyczajowymi. Stanowią one sferę kultury, która ? jak wiadomo ? jest wytwo­rem historycznej działalności człowieka, dziełem licz­nych pokoleń. Pochodzenie norm prawnych jest najściślej zwią­zane z powstaniem państwa. W ciągu dziejów zmie­niały się podstawowe założenia ustrojowe państw, zmieniały się też i [...]